Οι τηλεθεάσεις των ριάλιτι τους τελευταίους μήνες κινούνται σε χαμηλά ή οριακά διψήφια ποσοστά, πολύ κάτω από τις «χρυσές» εποχές. Τι φταίει; Κούραση, αλλαγή συνηθειών ή τα κοινωνικά δίκτυα που κερδίζουν τον χρόνο του κοινού;
Ριάλιτι: Τα νούμερα δεν λένε ψέματα…
Στην βραδινή ζώνη των τελευταίων μηνών, πολλά ριάλιτι κινήθηκαν κάτω από το 10% ή λίγο πάνω από αυτό, με σαφή απόσταση από τη μυθοπλασία. Ενδεικτικά: Το «Exathlon» του ΣΚΑΪ κινήθηκε πολλές φορές μεταξύ 5,9%-8%, η «Φάρμα» του STAR έκανε πρεμιέρα γύρω στο 11%, για να υποχωρήσει αργότερα σε μονοψήφια. Την ίδια ώρα, δραματικές και κωμικές σειρές σε ALPHA, MEGA και ANT1 κυριαρχούσαν με 14%-20% και άνω, κατακτώντας την πρώτη θέση στη ζώνη. Εξαίρεση αποτελεί το μουσικό παιχνίδι «The Voice», το οποίο την Κυριακή 5/10 σημείωσε 23,7% στο σύνολο και 17,4% στο δυναμικό κοινό. Πρόκειται όμως για «τηλεοπτικό σόου» και όχι για καθημερινό ριάλιτι.
Από τα ριάλιτι-φαινόμενα του “τότε”, στα ριάλιτι του “τώρα”
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και αργότερα στην περίοδο της «δεύτερης άνθησης» των ριάλιτι (π.χ. Big Brother, Survivor), τα ποσοστά τηλεθέασης ήταν υψηλά διψήφια και πολλές φορές ξεπερνούσαν το 30%. Σήμερα όμως, το τηλεοπτικό τοπίο έχει αλλάξει ριζικά. Οι θεατές έχουν περισσότερες επιλογές, με ελληνικές σειρές κινηματογραφικής αισθητικής στην τηλεόραση, πλατφόρμες διαδικτυακής θέασης που επιτρέπουν συνεχόμενη παρακολούθηση επεισοδίων, αλλά και τα κοινωνικά δίκτυα, που προσφέρουν γρήγορη και άμεση «ψυχαγωγία» σε μικρές δόσεις.
Γιατί “πέφτουν” τα ριάλιτι: Πέντε βασικοί λόγοι
- Κούραση και επαναλαμβανόμενες συνταγές: Τα περισσότερα ριάλιτι ακολουθούν ίδιες φόρμες εδώ και χρόνια: ίδιοι τρόποι πρόκλησης έντασης, ίδιες αντιπαραθέσεις, προβλέψιμες εξελίξεις. Το κοινό πλέον τα «διαβάζει» εύκολα και δεν εκπλήσσεται.
- Τα κοινωνικά δίκτυα «τρώνε» τον τηλεοπτικό χρόνο: Οι βασικές στιγμές κάθε επεισοδίου κυκλοφορούν σε λίγα δευτερόλεπτα στα κοινωνικά δίκτυα (TikTok, Instagram, X). Πολλοί θεατές νιώθουν ότι «είδαν το επεισόδιο» απλώς παρακολουθώντας τα αποσπάσματα εκεί, χωρίς να χρειαστεί να αφιερώσουν δύο ώρες μπροστά στην τηλεόραση.
- Η συνήθεια της συνεχόμενης παρακολούθησης: Οι πλατφόρμες διαδικτυακής θέασης έχουν αλλάξει τη νοοτροπία: οι θεατές προτιμούν να βλέπουν πολλά επεισόδια μιας σειράς με τον δικό τους ρυθμό, όποτε το επιθυμούν, αντί να «δεσμεύονται» καθημερινά σε συγκεκριμένη ώρα μετάδοσης.
- Ισχυρή μυθοπλασία στον ανταγωνισμό: Οι ελληνικές σειρές έχουν κάνει μεγάλη στροφή προς την ποιότητα και πλέον συγκεντρώνουν σταθερά υψηλά ποσοστά τηλεθέασης, εκτοπίζοντας τα ριάλιτι από την κορυφή της prime time. Οι θεατές δείχνουν να προτιμούν ιστορίες με συναίσθημα, κοινωνικό περιεχόμενο και χαρακτήρες που εξελίσσονται.
- Έλλειψη πραγματικού ρίσκου και αυθεντικότητας: Πολλά ριάλιτι βασίζονται σε γνωστά πρόσωπα και ίδιους παρουσιαστές, δίνοντας την αίσθηση «ανακύκλωσης». Το κοινό αντιλαμβάνεται το «σκηνοθετημένο δράμα» και δεν επενδύει συναισθηματικά όπως παλιότερα.
Παραδείγματα της τελευταίας περιόδου:
- Exathlon (ΣΚΑΪ): Πολλές βραδιές με 5,9%-8% τηλεθέαση, παρά τον διαδικτυακό θόρυβο.
- Φάρμα (STAR): Πρεμιέρα κοντά στο 11%, ακολούθησε σταδιακή πτώση σε μονοψήφια.
- The Voice (ΣΚΑΪ): Παραμένει εξαίρεση, με 23,7% στο σύνολο και 17,4% στο δυναμικό κοινό σε πρόσφατη Κυριακή.
Τα social media αλλάζουν το “ραντεβού” με την τηλεόραση
Παλαιότερα, οι τηλεθεατές έστηναν το πρόγραμμά τους γύρω από τις ώρες προβολής συγκεκριμένων εκπομπών. Σήμερα, τα κοινωνικά δίκτυα: μεταφέρουν τα σημαντικά στιγμιότυπα εκτός τηλεόρασης, δημιουργούν spoiler και «συζητήσεις» πριν καν παιχτούν τα επόμενα επεισόδια, και κυρίως προσφέρουν ψυχαγωγία «στο χέρι», χωρίς σταθερό ραντεβού μπροστά στην οθόνη. Έτσι, ακόμη κι αν γίνεται «χαμός» διαδικτυακά, αυτό δεν μεταφράζεται σε τηλεθέαση – το βλέπουμε ξεκάθαρα στα ποσοστά.
Ποιο είναι το μέλλον των ριάλιτι;
Τα ριάλιτι δεν πρόκειται να εξαφανιστούν από το τηλεοπτικό τοπίο, όμως για να ξανακερδίσουν το ενδιαφέρον του κοινού χρειάζονται ουσιαστική ανανέωση. Χρειάζονται νέες ιδέες και φρέσκα πρόσωπα, περισσότερη αυθεντικότητα και λιγότερη προβλεψιμότητα. Παράλληλα, ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιούνται τα κοινωνικά δίκτυα πρέπει να αλλάξει ριζικά, ώστε να λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά προς την τηλεοπτική εμπειρία. Μόνο έτσι θα μπορέσουν τα ριάλιτι να ξαναβρούν τη θέση τους στη βραδινή ζώνη και να σταθούν με αξιώσεις απέναντι στη δυνατή ελληνική μυθοπλασία που αυτή τη στιγμή κυριαρχεί.
